Yusuf Muharrir’in “Suriye’de şahit olunan sürecin özeti: Türkiye, ‘Türkiye’ olduğunu gösterdi” başlıklı yazısı şu biçimde;
Yazımızın başlığı, birçok bireye ‘bu ne böyle‘ dedirtebilir. Lakin niyet yapılarını geçmiş yüzyıllara ait gerçek bilgilerin içinden süzülen bir özle besleyenler için bu, fakat bir tarihî vurgudur, hatırlatmadır.
Son söylememiz beklenen kelamı evvel söyleyip, sonrasında da söylediğimizi açan paragafları sıralayalım.
Gerek mülteci / muhacir kabûl tavır ve siyasetiyle, gerek onlara bu ülke içinde kendilerini bir formda tabir etme ve geliştirme imkânı sunan ‘ensar’ tutumuyla, gerek onlara kendi ülke sonları içinde itimat içinde yaşayıp gelecekleri için onurlu bir direnişe hazırlanma konusundaki siyaseti ve takviyesiyle ve gerekse de, on-yıllardır devam eden, kendilerine olan keskin zulmü herkese âşikâr olmuş eli kanlı Esed rejimine karşı kendilerinin yanında druruşu ve direnişe hazırlanışlarındaki takviye ve stratejik tavrıyla Türkiye sıradan bir bölge aktörü olmanın çok ötesinde, ‘Türkiye’ olduğunu göstermiş, ABD ve Rusya dâhil tüm dünya da bunu görmüştür.
SONUN BAŞLANGICI 1982
Suriye olaylarını 12-13 yıllık bir süreç olarak görüp değerlendirenler bahse ait zayıf bir perspektiften bakmış oluyorlar. Türkiye dışında neler olup bittiğine dair bir dikkati ve hassasiyeti bulunan ve ‘zulm ile âbâd olunamayacağı’ gerçeğine inanan kısımlar Suriye’ye dair görüşlerini, şayet daha öncesinde değilse bile, 1982 Şubatındaki Hama katliamıyla netleştirmiş, ve bir azınlık dayanağına sahip Esed rejiminin çok uzun müddet pâyidâr kalamayacağı, kalmaması gerektiği kanaatine çok öncesinden ulaşmıştır.
TERÖR ÖRGÜTLERİ ‘KULLANIŞLI’ BİR ENSTRÜMAN
Mamafih, ikili standartçı tavrını artık kanıksamış olduğumuz batılı devletlerin ve Rusya’nın siyasetleri ve onların faal olduğu milletlerarası sistemin de kol kanat germesiyle bu kendi halkının kanını içmeyi îtiyat hâline getirmiş rejim bugünlere kadar varlığını sürdürebilmiştir. Son 12-13 yıl içinde olup bitense, bugün için câri memleketler arası sistemin efendisi görünümü içinde olan güçlerin kendi aktif durumlarını sürdürebilme ismine sürdürdükleri siyasetleri ve, devreye almış oldukları, çoklukla onlara ‘bahar’ bize ise ‘kış’ olan süreçlere sebep olan plânlarının yansımasıdır. (Kendi ihdas ettikleri bir terör örgütüne karşı kelamda çaba edecek olduğu gerekçesiyle takviye verdikleri bir terör örgütüne bölgede bir devlet kurma vaadiyle ona inanılmaz silah ve eğitim dayanağı vermeleri bunun önde gelen bir örneğidir. –Aslındaysa yaptıkları, bölgede, İsrail’le eşgüdüm içinde, belirledikleri gayelere ulaşmada kullanabilecekleri epeyce ‘kullanışlı’ bir enstrüman oluşturmaktır-.
Bölgeye ait denklemde en dikkat cazip uzlaşmalarsa, nasıl olup da, Esed rejiminin yıkılmasını uygun gören ABD’nin, Rusya’nın takviyesine sahip kanlı Esed rejiminin kendisine en yakın ve sağlam vekil bulduğu PKK/PYD örgütüne sınırsız takviye sunuyor olması, ve nasıl olup da İran takviyeli Hizbullah (Allah yanlısı ya da Allah’ın askerleri anlamında) örgütünün PKK/PYD ile tıpkı hatta yan yana görünüyor oluşlarıdır.
(Unutmamak gerekir: PKK en başından beri Esed ailesinin himayesine sahiptir, ve Esed ilesi de İran’ın desteğine). Varılmış olan noktada, kibirle davranmadıkları sürece natürel ki İran’ın da, ABD’nin de çıkarması gereken dersler var. Ve o dersler, sözlere dökmeyi bile gerektirmeyecek açıklıkta. Haydi ABD ‘büyük güç’, kendi perspektifinden her ne yaparsa haklı ve yanlışsız bir oyun oynadığını düşünebilir; zira, bir büyük güç için, ‘mümlün olan meşrudur’, gerisi ayrıntıdır. Fakat, ya bölgesel aktörler? Kiminle yan yana durduğuna, ve tavır ve faaliyetinin kimin ekmeğine yağ sürdüğüne dikkat etmeyeceksen hangi savın sahibi olabilirsin ki? Suriye’de ‘kaybeden taraf’lardan birisi olduğu açık olan İran’ın gelişmelerden uygun ve doğru dersi çıkarması, mevzuya İran ve Türkiye üzere iki bölgesel güç ortasındaki rekabet üzere makus sonuçlara yöneltecek bir perspektif içinden bakıyor olmaması Türkiye ve bölge açısından değerlidir. Birinci iki haftanın gelişmeleri, ABD’nin belirli bir tavır değişikliği içinde olduğu izlenimini veriyor olmakla birlikte kanaatlerin netleşmesi için kısa da olsa bir müddet daha beklemek yanlışsız olacaktır.
TÜRKİYE – AB İLGİLERİNDE YENİ BİR DEVRİ TETİKLEYECEK BİR HUSUS
Bundan sonraki evrede muhtemelen Batılılar (özellikle Avrupalılar) bir taraftan ülkelerine olan göçmen iltica talebi baskısının azalmasını umacaklar (Türkiye’de bulunan mültecilerin kıymetli bir kısmının Avrupa ülkelerine ve ABD’ye iltica etme hayali içinde olduğu göz önünde bulundurulursa) ve bir taraftan da Suriye’nin tekrar inşasında rol ve hisse sahibi olmak isteyeceklerdir. Bu açıdan bakıldığındaysa, Türkiye’nin konumuna imrenerek bakmaları mümkündür ve bu da Türkiye – AB bağlantılarında yeni bir periyodu tetikleyecek bir hususu oluşturabilir.
Suriye’ye Türkiye’den ve öteki Avrupa ülkelerinden geri dönecek olan mültecilerin Suriyenin yine yapılanmasında kıymetli bir rol oynaması küçümsenmeyecek bir ihtimaldir. Geri dönen bu mülteciler, adapte oldukları ya da benimsedikleri ve Suriye’ye transfer edecekleri kültürel kıymetler ve toplumsal alışkanlıklarıyla muhalif kümeler ortasında olması akla gelebilecek olan bir iç hengame ihtimalinin zayıflatılmasında ve hatta tümüyle yok edilmesinde olumlu katkı sunabileceklerdir.
DIŞ ALAKALARDA İKİ SEFER İKİ ARTIK DÖRT ETMİYOR
‘Büyük güçler’in artık bir ‘Grand Strateji’ peşinde olmadığı, dinamik, değişken ve hatta kırılgan stratejilerin benimsenebildiği ve münasebetiyle benimsenen siyaset ve tavırların epeyce konjonktürel ve öngörülemez olduğu bir ortam ve dünyada, bilhassa dış bağlantılarda iki defa ikinin artık dört etmiyor olduğu epeyce nihaidir. Bir başka kesin olan şeyse, memleketler arası alakalar atmosferinde Türkiye’nin yıldızının parlaklığının artmış olduğu ve artıyor göründüğüdür.
